Cmentarz żydowski przy ul. Okopowej
Jest to jeden z największych cmentarzy żydowskich na świecie zajmujący powierzchnię 33,5ha, którego historyczną wartość stanowi około 200 tys. macew. Jedyna żydowska nekropolia w Warszawie funkcjonująca do dzisiaj.
Cmentarz powstał w 1806 roku na prośbę ówczesnego Zarządu Gminy Żydowskiej w Warszawie, który powołał w tym samym roku bractwo pogrzebowe Chewra Kadisza do administrowania nekropolii. Kilka lat później władze carskie powołały Administrację Pogrzebową, która całkowicie przejęła cmentarz w 1850 roku, pomimo licznych protestów członków Chewra Kadisza , którzy nie chcieli dopuścić do oddania funkcji administrowania cmentarza.
Teren cmentarza został podzielony na kwatery:
- ortodoksyjną (męską, kobiecą, do chowania ksiąg)
- postępową
- dziecięcą
- wojskową
Pierwszy dom przedpogrzebowy został wniesiony w 1828 roku, ale już po trzech latach został spalony przez wojska rosyjskie. W 1832 roku wybudowano nowy murowany dom przedpogrzebowy, rozbudowany w 1854 roku.
Cmentarz przy ul. Okopowej przez wiele lat był traktowany jako elitarna nekropolia dla bogatej społeczności żydowskiej. Z tego między innymi powodu w 1885 roku przeniesiono bezpłatne pogrzeby na cmentarz na Bródnie, oszczędzając tym samym nie tylko finanse, ale przede wszystkim powierzchnię kirkutu na Woli.
W 1877 roku z inicjatywy zamożnych członków Gminy Żydowskiej w Warszawie wybudowany został okazały, późnoklasycystyczny budynek, w którym znalazły się dwa domy przedpogrzebowe i synagoga.
Kiedy po zakończeniu I wojny światowej cmentarz został zupełnie zapełniony i nie było możliwości powiększenia jego terenu, administracja kirkutu wykorzystała system nasypów polegający na usunięciu części nagrobków i usypaniu przynajmniej 1 metra warstwy ziemi na miejscach pochówku mających powyżej 50 lat. Ostatni nasyp tego rodzaju miał miejsce w 1936 roku.
Podczas II wojny światowej cmentarz stał się miejscem zbiorowych egzekucji, masowych pogrzebów i polem walk powstańców. Po likwidacji getta warszawskiego w 1943 roku hitlerowcy wysadzili w powietrze wszystkie budynki znajdujące się na cmentarzu, w tym zabytkowy dom przedpogrzebowy z synagogą. Ocalała jedynie studzienka.
Od czasu odzyskania cmentarza przez Gminę Wyznaniową Żydowską w Warszawie w 2000 roku, przeprowadzone są regularne prace renowacyjne, również dzięki dotacjom Stołecznego Konserwatora Zabytków jak i datkom prywatnych darczyńców. Prace te dotyczą przede wszystkim przywrócenia dawnego wyglądu zabytkowych macew oraz porządkowania całego terenu. Realizowany jest również projekt ścieżki historyczno – edukacyjnej wokół pomnika Janusza Korczaka wzniesionego na terenie cmentarza, upamiętniającej śmierć 6 milionów Żydów.
Cmentarz jest dostępny dla zwiedzających:
- poniedziałek – czwartek 10:00 – 17:00 (w okresie jesienno – zimowym do zmroku)
- piątek – 9:00-13:00
- sobota oraz dni świąt żydowskich – nieczynne
- niedziela – 11:00 – 16:00
Bilety:
8 PLN za osobę
Kontakt:
Cmentarz Żydowski w Warszawie
ul. Okopowa 49/51, 01-043 Warszawa
tel./fax: (+48) (22) 838 - 26 - 22
e-mail: beisolam@jewish.org.pl
